M60 Patton

M60 Patton Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri'ndeki Patton serisi tankların 4. ve son orta tank tipidir. M48 Patton'dan geliştirilmiştir. Soğuk Savaş sırasında Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri'nin ana savaş tankıdır. Soğuk Savaş'ta NATO ülkeleri tarafından kullanılmıştır, özellikle NATO.

Yerini M1 Abrams aldığı halde M60 dünya boyunca halen servistedir. Şu anda en büyük kullanıcısı 1.700 kadar tankla Mısır, sonraki kullanıcı 900'den fazla geliştirilmiş tankla Türkiye, sonraki ise 700 geliştirilmiş varyantları ile İsrail'dir.

Geliştirme [değiştir]

1957'de, Amerika'da 105 mm top ve daha iyi gövde zırhı olan tank planlanmıştır. M60 Patton büyük ölçüde M48 üzerine kurulduğunu andırmaktadır. Aralarında önemli farklar ise; M60 Patton'da 105 mm top M48'de ise 90 mm top olduğu, M60'da gövde ile eğimli bölge düz, M48'de ise bombelidir, M60'da 3 istikamet makarası bulunmaktadır ancak M48'de ise 5 tanedir. Bunun dışında M-60’ların kulesi biraz daha büyüktür. Tasarım özellikleri bir Continental V-12 750 hp hava soğutmalı motora sahip olması, çift turboşarj motor ve yeniden yakıt almayla birlikte menzili 300 mile kadar uzar. Bir çapraz hareketli transmisyon, bir birleştirilmiş, bir kombine transmisyon, difransiyel, direksiyon sistemi ve fren sistemi sayesinde hız azaltılarak güç iletilir.

Mürettebat ön tarafta motor ise arkadadır. Aslında başlangıçta M60'ın tareti M48'inkiyle aynıydı, sonradan değiştirilmekle birlikte kendine özgü "needlenose" tasarımıyla düşman ateşinin etkisini mümkün olduğu kadar azaltır.

M60 tankı makineli tüfek olarak M60 makinalı tüfeği kullanır ve koruma sağlar.

Başlangıçta M68 olarak belirtilmiştir, araç 1959'da üretime girmiş, adı M60 olarak değiştirilmiş ve 1960'da hizmete girmiştir. 15.000'in üzerinde (tüm varyantları içerir) üretimi yapılmıştır.
M60A1 [değiştir]
M60A1

1963'te, M60 M60A1 olarak geliştirilmiştir. Bu yeni varyantın üretimi 1980'e kadar yapılmıştır, özelliği büyük olmasıdır, tareti çok iyi tasarlanmıştır, darbe emici ve zırh koruması geliştirilmiştir. Bir de M6A1'in ana topu için stabilizasyon sistemi ile teçhiz edilmiştir.
M60A2 'Starship' [değiştir]
M60A2 tankı PROLOG '85 fuarında ambifi çıkarma gemisi LARC 60'tan karaya inerken

M60A2 'Starship' uzay çağının teknolojisine uyar, tamamen yeni bir alçak kule profili ve komutanın üstteki makineli tüfek kubbesi ön plana çıkmaktadır, komutana daha iyi bir görüş ve ateş sahası verilmiştir. Bir de M551 Sheridan hafif tankının 152 mm'lik ana topuna benzer olması ön plana çıkmaktadır. Shillelagh güdümlü anti-tank füzesi kadar düzenli bir şekilde mermileri ateş eder. M60A2 modernizasyonu hayal kırıklığına uğratsa da gelecek nesil tanklara geçişi kolaylaştıran teknik ilerlemeleri sağladı. Shillelagh/M60A2 1981'de servisten çıkarıldı ve taretler hurdaya ayrıldı. M60A2'lerin çoğu M60A3'e çevrildi ya da gövdeleri köprücü tanklara çevrildi.
M60A3 [değiştir]
M60A3 AMT REFORGER '85 egzersizinde yol boyunca giderken

1978'de M60A3 varyantına çalışma başladı. Öne çıkan özellikleri arasında teknolojik geliştirme amacıyla yapılan ilavelerin sayısı, sis boşaltıcıları, yeni bir mesafe bulucu ve balistik bilgisayar ve stabilize edilmiş taret sayılabilir. Sonunda bütün Amerikan M60'ları A3 modeline çevrilmiştir.

M60A3'ler ABD kuvvetlerinden 1990'ların başlarında servis dışı edilmiştir, ancak diğer ülkelerin servislerinde halen ön sıralarda yer almaktadır.

M60A3 modelinin M1 Abrams tankına karşı bazı avantajları:

* 21. yüzyıl içlerinde M60A3 M1 Abrams'dan özellikle daha iyi bir termal ize sahiptir. Bununla birlikte, oldukça sessizdir.
* M60A3'ta telefonla piyade ile mürettebat arasındaki doğrudan iletişim için harici telefon vardır. Bir de bu özellik Irak'ta ki bazı M1 Abramslara uygulanmıştır.
* Dizel motor performansı düşürmüştür, ancak; fiyat, bakım masrafları ve benzinin hızlı ve verimli çalışması gibi artıları vardır.
* M1 Abrams'ın türbinin egzozunun ısısı çok büyük olduğu için arkasından gelen piyadeler için tehlikeli bir durum oluşur, M60A3'te ise dizel motora sahip olduğu için M1 kadar tehlikeli olmaz.
* Firar kaportasının konumu M60A3 gövdesinin altındadır. M1 Abrams'ta ise mürettebatın ateş altında kendilerini dışarı atması M60A3'ünkine oranla daha zordur.
* M60 serisi tankların L68A1 105mm ana topunun mühimmat çeşitliliği şu anki M1 serisindekilerin 120 mm yivli topundan daha fazladır. HE mermisi, flechette mermileri ve beyaz fosforlu sis bombası ve birçok çeşidi kapsamaktadır.
* M60 serisi eğer ihtiyaç olursa obüs atışı yapabilir.

Servis tarihçesi [değiştir]
Mısır tarafından ele geçerilmiş İsrail'e ait M60 Patton

Vietnam savaşında kullanılmadığı halde, iki M60 varyantı sınırlı bir halde planlı olarak yerleştirilmiştir, köprücü tank ve silahlı münendis aracı olarak kullanılmıştır. M728 silahlı mühendis aracı kendi görevi dışında 165 mmlik topu ile ateş sağlamakla da görevliydi.

M60A1 ve M60A3 Yom Kippur Savaşı sırasında İsrailli kuvvetlerce Golan tepelerinde ve Sina Yarımadası'nda kullanılmıştır. ABD çatışmalardan önce M60ları İsrail kuvvetlerine yollamıştır. Savaşı takiben, ABD'den çok sayıda M48, M60 ve M60A1 alındı. İsrail'in Lübnan savaşında M60'ları kullanmaları önceden planlanmıştı. İsrail'in küçük değişiklikleri arasında rota ve ERA'dır. Bu varyant Magach olarak bilinir. İsrail çalışması Magach modelleri, yeni ilave bir zırh, yeni ateş kontrol sistemi, termal sleeve ve sis havanı içerir. İsrail Silahlı Kuvvetleri Magach 7 (A'dan C'ye kadar) hala kullanmaktadır.

M60A1 RISE (Passive) ABD Deniz Piyadeleri tarafından Körfez savaşında Irak'a ait T-54, T-55, T-62, T-69 ve T-72 tanklarına karşı berlirli sayıda kullanılmıştır. M60A1 ERA ile desteklenerek Kuveyt şehrine ve hava alanlarına destek vermiştir ve sadece bir tank ve bir mürettebat kaybetmiştir.

M60 varyantları Avusturya, Bahreyn, Bosna, Brezilya, Mısır, Yunanistan, İsrail, İran, Portekiz, İspanya, Türkiye, Tayvan, Tayland ve bazı milletlerin servisindedir. Bununla birlikte ABD stoklarında kayda değer şekilde parçalara ayrılmış, satışa kapalı, değiştirilmiş ya da silah testlerinde darbe almış M60'lar vardır. Bununla birlikte bazı araçların şasisi değişik şekillerde kullanılmıştır. Çoğu geliştirilmiştir. Pattonlar yeni tank tasarımlarına açıktır, bazı araç şasileri kullanılmıştır ancak bütün taretler değişik geliştirmelere uğramıştır.
Türk ordusu ve Pattonlar [değiştir]

M46, M47, M48 ve M60 Patton tankları Kore ve Vietnam savaşlarındaki başlıca kullanılan tanklardır. İsmini Amerikalı general George Patton'dan almıştır.

M47 tankları uzun yıllar Türk Ordusu tarafından kullanılmış, Kıbrıs Barış Harekatı'nda da başarıyla hizmet vermişlerdir. Bu tanklar 1980'li yılların başlarından itibaren hizmetten kaldırılmışlardır.

M48 tankları 1960'lı yıllardan itibaren Türk Ordusu tarafından kullanılmaktadırlar. Kıbrıs Barış Harekatı'nda da görev almış olan M48'ler, 1980'li yılların sonlarında 105 mm'lik ana silah ve o dönem için modern atış kontrol sistemleri ile modernize edilerek M48A5T1 ve M48A5T2 tiplerine dönüştürüldüler. Bu tanklar hâlâ Türk Ordusu'nun tank gücünün çoğunluğunu oluşturmaktadırlar.

M48A5T1

* Mürettebat: 4
* Gövde Uzunluğu: 8,25 m
* Genişlik: 3,63 m
* Yükseklik: 3,28 m
* Karın Altı Yükseklik: 0.41 m
* Muharebe Ağırlığı: 54 ton
* Güç Ağırlık Oranı: 15,89 bg/ton
* Motor Gücü: 750 bg
* Maksimum Hız: 48 km/s
* Hareket Çapı: 499 km
* Yakıt Kapasitesi: 1.457 lt
* Sulardan Geçiş: 1,21 m (hazırlıksız), 2.4 m (hazırlıklı ve şnorkelli)
* Dik Engel Geçiş: 0,91 m
* Hendek Aşma: 2,59 m
* Meyil Tırmanma: % 60 Dik, % 30 Yan
* NBC Sistemi: Maskeli
* Zırh Tipi: Çelik Döküm
* Gece Görüş kabiliyeti: Pasif
* Stabilizasyon Sistemi: Yok

M48A5T2 Mürettebat :4 Gövde Uzunlugu :9.43m Genislik :3.63m Yükseklik :3.28m Karin Alti Yükseklik :0.41m Muharebe Agirligi :54000kg Güç Agirlik Orani :15.89bg/ton Motor Gücü :750bg Maksimum Hiz :48km/s Hareket Siasi :499km Sulardan Geçis :1.21m(hazirliksiz)

2.4m(hazirlikli)

Dik Engel Geçis :0.91m Hendek Asma :2.59m Meyil Tirmanma :%60 Dik :%30 Yan NBC Sistemi :Maskeli Zirh Tipi :Çelik Döküm Gece Görüs Kabiliyeti :Termal Stabilizasyon Sistemi:Silah M60'lar 1957 yılında M48'lerden geliştirilerek yapılmıştır. M60 tanklarının çeşitli tipleri Arjantin, Bahreyn, Avusturya, Mısır, Yunanistan, İsrail, Portekiz, İspanya, Türkiye, Tayvan tarafından hala kullanılmaktadır.

M60 tankının M60A1 ve M60A3 modelleri halen Türk Ordusu'nun en önemli tankları arasındadırlar. Bu tanklar Türkiye'nin 1991 Körfez Savaşı'nda müttefik güçlere verdiği desteğe karşılık olarak ABD tarafından hibe edilmişlerdir. Türk M60'larının bir kısmı İsrail teknolojisi ile modernize edilerek bir süre daha hizmette kalacaklardır.

Kara kuvvetleri Komutanları çeşitli antlaşmalar yüzünden elindeki Leopard 1 ve Leopard 2 tanklarını doğuda kullanamamaktadır. M 60 tankları bu şartların dışında kaldığı için Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından doğuda sıklıkla kullanılmaktadır.

Batı Almanya silahsızlanma antlaşmaları nedeniyle elindeki 1000 kadar M48 tankını Türkiye'ye satmıştır. O zamanlar Türkiye'nin elinde T34-85 Rus tankları bulunuyordu. Ayrıca 50 kadar Stug 3 Alman saldırı topu ve 40 kadarda Panzer 4 tipi tank mevcudiyetine sahipti. Almanya, antlaşmalar gereği belirli sayının üzerinde tank bulunduramaması nedeniyle elindeki eski tankları (M48) Leopard 1 ile değiştirmiş oldu. Fazla tankları ise bu gün Leopard 2 A4 serisi tanklarda yaptığı gibi Türkiye'ye sattı. Leopard 2 tanklarının daha modern A6 jenerasyonu nedeniyle elindeki eski tankları kademeli olarak Türkiye'ye aktarmaktadır.